Basis is het onderzoek van TNO dat in 2017 in opdracht van het Zorginstituut is uitgevoerd.
- De mondgezondheid van de 5-jarigen de afgelopen jaren is verbeterd. Van de andere onderzochte leeftijdsgroepen (11-, 17- en 23-jarigen) is de mondgezondheid echter gestagneerd of zelfs verslechterd. Verder zijn er in alle leeftijdscategorieën verschillen tussen de hoge en lage SES groep, waarbij de lage SES groep een slechtere mondgezondheid heeft. Ook valt op dat jeugdigen met een migratie-achtergrond een slechtere mondgezondheid en tandheelkundig gedrag hebben.
- Er is een sterke toename van (erosieve) gebitsslijtage: een vijfde van de 17-jarigen en ruim de helft van de 23-jarigen vertoont slijtage tot in het dentine.
- In vrijwel alle leeftijdscategorieën blijkt dat kinderen en jeugdigen die het advies opvolgden om na het tandenpoetsen met een fluoride houdende tandpasta niet met water te spoelen, minder cariëservaring hadden dan degenen die dat advies niet volgden.
Het is van belang dat de adviezen door zorgverleners eenduidig worden gebracht. De (herziene) Richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen kan hierbij een belangrijke rol gaan vervullen. De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor de mondgezondheid van jonge kinderen, hetgeen heeft geleid tot een groei aan initiatieven om aandacht te vestigen op preventie en aandoeningen in het melkgebit in het veld en de wetenschap. De verbetering in de mondgezondheid van de 5-jarigen is mogelijk hierdoor te verklaren. Van groot belang is dat de aandacht voor deze kinderen niet verslapt. Daarnaast is het van belang dat deze initiatieven worden getoetst op effectiviteit en haalbaarheid.
Het blijkt nu echter ook dat oudere cohorten kinderen extra aandacht nodig hebben. Op de basisschool zal de aandacht uit moeten gaan aan mondgezondheidsgedrag van zowel het kind als ook aan dat van de ouders ten behoeve van hun kind. Wanneer een kind op de middelbare school zit, zal de nadruk moeten gaan liggen op de kennis, attitude en gedrag van de kinderen zelf. Uit onderzoek blijkt dat kennis over mondgezondheid na scholing hierover wel toeneemt maar dat het gedrag dat hierop van invloed was, niet altijd veranderd. Gedragsverandering en bewustwording van het belang van een goede mondgezondheid bij kinderen, jeugdigen en hun ouders is noodzakelijk.
In de kennisagenda Mondgezondheid staat de vraag wat de meest effectieve methode voor gedragsverandering is ter bevordering van de mondgezondheid op de eerste plaats. Vanaf januari 2019 vormt deze Kennisagenda samen met de Kennisagenda vanuit het patiënten perspectief (op dit moment in ontwikkeling) het uitgangspunt voor een dialoog tussen professionals en patiënten. Daarna wordt een gezamenlijke Kennisagenda Mondgezondheid geformuleerd waaraan beide partijen een gelijkwaardige bijdrage zullen leveren.
Toegankelijkheid van de mondzorg blijft in alle leeftijdscohorten van groot belang om te kunnen worden geïnformeerd over de actuele mondgezondheid en advies en waar nodig behandeling op maat te ontvangen. Mondzorg voor jeugd tot 18 jaar wordt betaald uit het basispakket en dus uit gemeenschapsgeld. Het is daarom van groot belang dat de mondgezondheid van de jeugd wordt gemonitord om er op toe te zien dat de zorg die geleverd wordt zinnige zorg is, zo kosteneffectief mogelijk wordt uitgevoerd en bijdraagt aan een positievere mondgezondheid van de jeugd.
Concluderend
N.a.v. het Signalement Mondzorg 2018 zijn wij als NVVK verheugd over het feit dat:
- er meer kinderen van 5 jaar een gaaf gebit hebben.
N.a.v. het Signalement Mondzorg 2018 maken wij als NVVK ons zorgen over het feit dat:
- er geen verbetering is opgetreden onder 5-jarigen die cariëservaring hebben
- er een stagnatie of zelfs een verslechtering wordt gezien in de mondgezondheid bij de jeugd van 11 – 23 jaar
- erosie een toenemend probleem is
- veel initiatieven om de mondgezondheid voor kinderen te verbeteren niet worden geëvalueerd op effectiviteit en haalbaarheid
- er voor basisschoolleerlingen, pubers en jongvolwassenen in Nederland geen interventies worden uitgevoerd om de mondgezondheid en hun mondgezondheidsgedrag te verbeteren
- monitoring van mondgezondheid van de Nederlandse bevolking en zeker van de jeugd is noodzakelijk is, ook om doelmatig en effectief het beleid van de overheid te baseren. Helaas is een vervolg op het TNO onderzoek nog niet vanzelfsprekend.
Het ‘Signalement Mondzorg 2018’ is te downloaden via: https://www.zorginstituutnederland.nl/publicaties/rapport/2018/11/19/signalement-mondzorg-2018.
